भारतीय सिनेमा क्षेत्रकी चर्चित नायिका रेखा अहिले उमेर ६० वर्ष माथि छिन् । उनीले आफूजस्तै उमेर समूहका लागि आनन्दमय जीवन कसरी बिताउन सकिन्छ भन्ने विषयमा केही सुझाव दिएकी छन् । धेरैका लागि मननयोग्य ठानेर हामीले यहाँ प्रस्तुत गरेका छौँ ।
१. साठी वर्षपछिको उमेर भनेको जीवन र मृत्युका बीचको समय हो । तपाईंले बचत गर्नुभएको पैसा प्रयोग गर्ने समय हो । यसलाई अधिकतम् प्रयोग गर्नुहोस् र जीवनको मजा लिनुहोस् । यसलाई तिनीहरूका लागि मात्र नराख्नुहोस् जसलाई तपाईंले यसलाई प्राप्त गर्न गर्नुभएको त्यागहरूको कुनै धारणा नहुन सक्छ । याद गर्नुहोस् तपाईंको हिमिनेतले कमाएको पुँजीको लागि ठूला विचारहरू भएका छोरा वा बुहारी भन्दा खतरनाक केही छैन ।
चेतावनीः यो अद्भुत वा मूर्ख–विचारजस्तो लागे पनि, लगानीको लागि पनि यो खराब समय हो । यदि लगानी गर्नुभयो भने तिनले समस्या र चिन्ता मात्र ल्याउँछन् । यो तपाईंको लागि केही शान्ति र शान्तको आनन्द लिने समय हो ।
२. आफ्ना छोराछोरी र नातिनातिनाको आर्थिक अवस्थाको बारेमा चिन्ता नगर्नुहोस् । आफ्नो पैसा आफैंमा खर्च गर्न नराम्रो महसुस नगर्नुहोस् । तपाईंले धेरै वर्षसम्म तिनीहरूको हेरचाह गर्नुभएको छ । तपाईंले तिनीहरूलाई जीवनमा के गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा सिकाउनुभएको छ । तपाईंले तिनीहरूलाई शिक्षा, खाना, आश्रय, र समर्थन दिनुभयो । कमाउने जिम्मेवारी अब उनीहरुको हो ।
३. कठिन शारीरिक परिश्रम नगरिकन स्वस्थ जीवन बिताउनुहोस् । मध्यम व्यायाम गर्नुहोस् (जस्तै हरेक दिन हिड्ने) । पोषिला र आफूलाई मन लागेका खानेकुरा खानुहोस् र आनन्दको निद्रा लिनुहोस् । ख्याल गर्नुहोस्, बिरामी हुन सजिलो छ तर स्वस्थ रहन गाह्रो हुन्छ ।
त्यसकारण तपाईंले आफैँलाई राम्रो आकारमा राख्नु पर्छ । साथै, आफ्नो चिकित्सा र शारीरिक आवश्यकताहरू बारे सचेत हुन आवश्यक छ । केही शारीरिक समस्या सुरु भएको छ भने आफ्नो डाक्टरसँग सम्पर्कमा रहनुहोस् । तपाईंले स्वास्थ्य महसुस गर्दै हुनुहुन्छ भने पनि परीक्षण गर्नुहोस् । स्वास्थ्य जोगाउने कुरामा सचेत रहनुहोस् ।
४. सधैं आफ्नो महत्त्वपूर्ण अरूको लागि सबैभन्दा राम्रो, सबैभन्दा सुन्दर वस्तुहरू किन्नुहोस् । मुख्य लक्ष्य भनेको आफ्नो जीवन साथीसँग आफ्नो पैसाको आनन्द लिनु हो । एक दिन तपाईंमध्ये एकले अर्कोलाई मिस गर्नुहुनेछ । त्यति बेला पैसाले कुनै आराम प्रदान गर्दैन । त्यसैले सँगै मजा लिनुहोस् ।
५. सानासाना कुरामा तनाव नलिनुहोस् । तपाईंले आफ्नो जीवनमा पहिले नै धेरै जित्नुभएको छ । तपाईंसँग विगतका बारेमा राम्रा र नराम्रा सम्झनाहरू छन्, तर महत्त्वपूर्ण कुरा वर्तमान हो । विगतले तपाईंलाई तल तान्न नदिनुहोस् र भविष्य सम्झेर तपाईं आफूलाई विचलित नबनाउनुुहोस् । अहिले राम्रो महसुस गर्नुहोस् । साना समस्याहरू चाँडै बिर्सिइनेछन् ।
६. उमेर जतिसुकै भए पनि मायालाई सधैं जीवित राख्नुस् । आफ्नो जीवनसाथीलाई माया गर्नुहोस्, जीवनलाई माया गर्नुहोस्, आफ्नो परिवारलाई माया गर्नुहोस्, आफ्ना छिमेकीसँग प्रेम बाँड्नुहोस् । सम्झनुहोस्, “मानिसमा जबसम्म बुद्धि र स्नेह रहन्छ तबसम्म बुढो हुँदैन ।“
७. मनभित्र र बाहिर दुबैतिर गर्व गर्नुहोस् । आफ्नो कपाल सुन्दर बनाउन सैलुन वा पार्लर जान नछाड्नुहोस्, । आफ्ना नङहरू गर्नुहोस् । छाला विशेषज्ञ र दन्त चिकित्सककहाँ जानुहोस् । शरीरमा आवश्यक क्रिमहरु प्रयोग गर्नुहोस् । जब तपाईं बाहिर राम्रोसँग दल्नुहुन्छ, यो भित्र पस्छ, जसले तपाईंलाई गर्व र बलियो महसुस गराउँछ ।
तपाईंको उमेरको लागि कस्ता खाले फेसन चलिरहेका छन् भनेर खोजी गर्न नछाड्नुहोस्, तर आफ्नै शैलीले प्रयोग गर्नुपर्छ भन्ने भावना राख्नुहोस् । तपाईंले आफूलाई राम्रो लाग्ने कुराको आफ्नै भावना विकास गर्नुभएको छ – यसलाई ख्याल राख्नुहोस् र यसमा गर्व गर्नुहोस् ।
८. पत्रपत्रिका पढ्नुहोस्, समाचार हेर्नुहोस् । सधैं अपडेट रहनुहोस् । अनलाइन जानुहोस् र पढ्नुहोस् मानिसहरू के भनिरहेका छन् । निश्चित गर्नुहोस् कि तपाईंसँग सक्रिय इमेल खाता छ र तीमध्ये केही सामाजिक सञ्जालहरू प्रयोग गर्ने प्रयास गर्नुहोस्। तपाईं कस्ता पुराना साथीहरू भेट्नुहुनेछ भनेर छक्क पर्नुहुनेछ ।
९. युवा पुस्ता र उनीहरूको विचारलाई सम्मान गर्नुहोस् । तिनीहरूसँग तपाईंजस्तै विचारहरू नहुन सक्छ, तर तिनीहरू भविष्य हुन् र संसारलाई तिनीहरूको दिशामा लैजानेछन् । सल्लाह दिनुहोस्, आलोचना होइन । तिनीहरूलाई सम्झाउने प्रयास गर्नुहोस् कि हिजोको बुद्धि आज पनि लागू हुन्छ ।
मेरो समयमा वा हाम्रा पालामा जस्ता वाक्यांश कहिल्यै प्रयोग नगर्नुहोस् । तपाईंको समय अब हो । जबसम्म तपाईं जीवित हुनुहुन्छ, तपाईं यस समयको अंश हुनुहुन्छ ।
१०. यो उमेर समूहका केही मानिसले आफ्नो सुनौला वर्षहरू अँगालेका छन्, केहीचाहिँ चिन्ता लिएर निरस जीवन बाँचिरहेका छन् । पछिल्ला दिनहरू बर्बाद गर्न जीवन धेरै छोटो छ । प्रसन्न भएर खर्च गर्नुहोस् ।
११. सकारात्मक सोच भएका, हँसिला व्यक्तिहरूसँग आफ्नो समय बिताउनुहोस् । यसो गर्दा तपार्इंका दिनहरू धेरै राम्रा हुनेछन् । नकारात्मक सोच भएका मानिसहरूसँग समय बिताउँदा तपाईंमा पनि त्यस्तै विचार उत्पन्न हुन सक्छ । त्यसैले निकट रहने अर्थात् सङ्गत गर्ने मानिसहरुको छनोट गर्दा ख्याल गर्नुहोस् ।
१२. यदि तपाईंसँग आर्थिक छनोट छ भने आफ्ना छोराछोरी वा नातिनातिनाहरूसँग बस्ने प्रलोभनमा आत्मसमर्पण नगर्नुहोस् । निस्सन्देह, परिवारले घेरिएको राम्रो सुनिन्छ तर हामी सबैलाई हाम्रो गोपनीयता चाहिन्छ । उनीहरूलाई पनि स्वतन्त्रता चाहिन्छ । यदि तपाईलाई वास्तवमै मद्दत चाहिन्छ वा परिवारका सदस्यको सहायता महसुस गर्नुहुन्छ भने मात्र सगोलमा बस्नु होस् ।
१३. आफ्ना शौखहरू नछोड्नुहोस् । यदि तपाईंसँग कुनै शौख छैन भने नयाँ बनाउनुहोस् । तपाईं यात्रा, पैदल यात्रा, खाना पकाउन, पढ्न, नृत्य गर्न सक्नुहुन्छ । तपाईं बिरालो वा कुकुर पाल्न सक्नुहुन्छ । भान्साको बगैचा बढाउन सक्नुहुन्छ । कार्डहरू खेल्न सक्नुहुन्छ । चेकरहरू, चेस, डोमिनोज, गल्फ खेल्न सिक्न सक्नु हुन्छ ।
१४. फुर्सद हुनासाथ घरबाट बाहिर निस्कनुहोस् । तपाईंले केही समयदेखि नदेखेका मानिसहरूलाई भेट्नुहोस्, केही नयाँ (वा केही पुरानो) अनुभव गर्नुहोस् । महत्तवपूर्ण कुरा समय–समयमा घर छोड्नु हो । संग्रहालयहरूमा जानुहोस्, पार्क मार्फत हिंड्नुहोस् । त्यहाँबाट निस्कनुहोस् ।
१५. विनम्र स्वरमा बोल्नुहोस् र तपाईंलाई वास्तवमै आवश्यक नभएसम्म धेरै गुनासो वा आलोचना नगर्ने प्रयास गर्नुहोस् । परिस्थितिहरू जस्तो छन् स्वीकार गर्ने प्रयास गर्नुहोस् ।
१६. पीडा र असुविधा बुढ्यौलीसँगै जान्छ । तिनीहरूमा बस्ने प्रयास नगर्नुहोस् तर तिनीहरूलाई जीवनको एक भागको रूपमा स्वीकार गर्नुहोस् ।
१७. यदि तपाईं कसैसँग रिसाउनु भएको छ भने – तिनीहरूलाई माफ गर्नुहोस् । यदि तपाईंले कसैको चित्त दुखाउनु भएको छ भने – माफी माग्नुहोस् । तपाईंसँग असन्तुष्टिको वरिपरि तान्नुहोस् । यसले तपाईंलाई दुःखी र तीतो बनाउन मात्र काम गर्छ । को सही थियो त्यो फरक पर्दैन । एक पटक कसैले भनेका छन्, “रिस पालेर राख्नु भनेको जानीजानी विष खानुसरह हो । त्यस्तो विष नलिनुहोस् । माफ गर्नुहोस्, बिर्सनुहोस्, र आफ्नो जीवनसँग अगाडि बढ्नुहोस् ।
१८. बढीभन्दा बढी हाँस्नुहोस् । आफ्नो चिन्ता हटाउनुहोस् । सम्झनुहोस्, तपाईं भाग्यशालीमध्ये एक हुनुहुन्छ । तपाईं एक लामो जीवन, एक जीवन प्राप्त गर्न यो उमेरमा कहिल्यै पुग्दैनन्, कहिल्यै पूर्ण जीवनको अनुभव गर्न पाउँदैनन् ।
मेरा आदरणीय साथीहरु, तपाईंको जीवनको यो बिन्दुमा शान्तिमय जीवनको आनन्द लिनुहोस् …
चिन्ता नलिनुहोस् । खुसी रहनुहोस् ।
